به بیان ساده اگر بخواهیم بگوییم، دیابت اختلال یا بیماری مزمن محسوب می‌شود. افرادی که مبتلا به این بیماری هستند، بدنشان دچار اختلال عدم مصرف گلوکز است. گلوکز ماده‌ای است که از مصرف غذاها دریافت می‌کنیم و سلول‌های بدن با استفاده از آن انرژی کافی برای زنده ماندن و فعالیت را پیدا می‌کنند.
فهرست مطالب مقاله معرفی انواع دیابت :
1- دیابت نوع یک
2- دیابت نوع دو
3- دیابت بارداری
4- پیش دیابت
5- دیابت شیرین یا قندی
6- دیابت در کودکان
علم پزشکی این بیماری را بر چهار دسته طبقه‌بندی و جداسازی می‌کند:
دیابت نوع دو
نوع یک
دیابت بارداری
پیش دیابت
هریک از این چهار نوع بیماری ممکن است در مواردی اشتراکاتی داشته باشند، اما شدت و ضعفشان متفاوت است و هر کدام روند درمانی و پرهیزات خاص خود را دارند. بهتر است به‌صورت مجزا هریک را معرفی کنیم.
دیابت نوع یک :
افرادی مبتلا به دیابت نوع یک تولید هرگونه انسولین در بدنشان کاملاً متوقف شده است. انسولین یک هورمون در بدن است که به‌صورت طبیعی در یک سطح متعادل ترشح می‌شود. بدن با استفاده از انسولین می‌تواند گلوکز را تبدیل به انرژی کند و به فعالیت طبیعی خود ادامه دهد. متأسفانه افرادی که دچار دیابت نوع یک هستند باید حتماً در طول روز تزریق انسولین داشته باشند.
خوب است بدانید که برخلاف تصورات عامه این نوع دیابت در نوجوانان و کودکان شایع‌تر است، اما به‌صورت کلی تمام رده‌های سنی ممکن است دچار این بیمار شوند. دوز تزریق انسولین و تعداد دفعات تزریق توسط پزشک متخصص و بررسی آزمایشات تجویز می‌شود. افرادی که درگیری به نوع یک دارند در صورت عدم دریافت انسولین ممکن است فوت کنند. افرادی که به نوع ۱ این بیماری مبتلا هستند غالباً حالت تهوع، استفراغ یا معده درد مداوم دارند. علائم دیابت نوع ۱ در طی چند هفته یا چند ماه ظاهر می‌شود. نوع ۱ این بیماری معمولاً از دوران کودکی، نوجوانی یا جوانی شروع می‌شود اما ممکن است در هر سنی رخ دهد.
دیابت نوع دو :
این نوع دیابت کمی از نوع یک خفیف‌تر است و بیمار تحت درمان دارویی قرار می‌گیرد. البته باید به خاطر سپرد که اگر مبتلا به این بیماری باشید و رعایت دارویی و غذایی نداشته باشید حتماً مبتلا به نوع یک نیز خواهیم شد. افرادی که مبتلا به دیابت نوع دو هستند، بدنشان به حد کافی ترشح هورمون انسولین ندارد.
در حالت دیگر بدن این افراد توانایی این را ندارد که به‌اندازه کافی انسولین تولید کند. بیشتر کسانی که دچار این بیماری می‌شوند در رده سنی ۴۰ سال به بالا قرار می‌گیرند. سابقه خانوادگی در بروز این نوع دیابت بسیار مؤثر است و البته چاقی، اضافه‌وزن و عدم تغذیه سالم نیز دیگر دلایل بروز آن هستند.
این بیماری امروز دیگر مختص میان‌سالان و افراد بالای ۴۰ سال نیست و حتی گروه‌های سنی جوان و نوجوان نیز در تعداد بالا با این بیماری دست‌وپنجه نرم می‌کنند. درمان دارویی و پیروی از یک رژیم غذایی متعادل و سالم می‌تواند قند خون مبتلایان به این نوع از دیابت را تحت کنترل بگیرد؛ بنابراین نباید صرف اینکه این بیماری خطر مرگ ندارد آن را به حال خود رها کرد.
بروز علائم دیابت نوع ۲ اغلب چندین سال طول می‌کشد. بسیاری از افراد در ابتدای بیماری هیچ‌گونه علائمی ندارند اما با پیشروی آن به‌تدریج علائم نیز بروز می‌کنند. این بیماریمعمولاً در بزرگ‌سالان دیده می‌شود اگرچه احتمال ابتلای کودکان و نوجوانان نیز دور از انتظار نیست. ازآنجایی‌که تشخیص علائم دیابت نوع ۲ دشوار است آگاهی به عوامل زمینه‌ساز این بیماری اهمیت دارد. در صورت دارا بودن هر یک از عوامل خطرساز مثل اضافه وزن، کم‌تحرکی و رژیم غذایی نامناسب حتماً به پزشک مراجعه کنید.
دیابت بارداری :
نوع دیگری از دیابت نوع یک، دیابت بارداری است که ۷ درصد کل دیابت‌ها را شامل می‌شود. جالب است که بیشتر بانوان باردار مبتلا به آن پیش از بارداری سابقه این بیماری را نداشتند. بدترین بخش ماجرا این است که در صورت عدم کنترل به‌موقع این اختلال حتماً بر روی سلامت و رشد جنین نیز تأثیرگذار خواهد بود. این نوع از دیابت حتی علائم پیش‌زمینه‌ای ندارد و ناگهان در سه‌ماهه دوم و یا سوم بارداری خود را نشان می‌دهد.
اگر قبل از سه‌ماهه دوم بارداری مادر دچار این بیماری شد ممکن است دیابت بارداری نباشد. تغییرات هورمونی که مادران باردار به وجود می‌آید کاملاً طبیعی است اما این خود عامل ایجاد اختلال در ساخت هورمون انسولین است؛ بنابراین هرچه مادر تغذیه می‌کند، همچنان احساس سیری ندارد، ضعف دارد و انرژی کافی برای فعالیت‌های هرچند سبک را هم ندارد.
بسیاری از بانوان از غربالگری‌های دوره بارداری و آزمایش دیابت بارداری امتناع می‌کنند و با وجود ابتلا به این اختلال بارداری پرخطری را پشت سر می‌گذارند. گاها این اختلال، در صورت عدم کنترل می‌تواند منجر به مرگ مادر و جنین نیز بشود. زایمان پیش از موعد طبیعی، اختلالات تنفسی، معلولیت جنین و زایمان سخت از جمله عوارض آن است و مادرانی که دیابت بارداری در آن‌ها درمان نمی‌شود، پس از زایمان دچار دیابت نوع دو خواهند شد.
دیابت بارداری معمولاً هیچ علامتی ندارد. اگر باردار هستید، پزشک در هفته‌های ۲۴ تا ۲۸ آزمایش دیابت بارداری را برای شما تجویز می‌کند. در صورت مبتلا بودن به دیابت بارداری، پزشک راهکارهای مراقبتی جهت کاهش قند خون را به شما گوشزد خواهد کرد.
پیش دیابت :
یکی دیگر از انواع دیابت، پیش‌دیابت است. به این معنا و مفهوم است که قند خون از حالت نرمال خارج شده و افزایش پیدا کرده است. پیش‌دیابت این معنا را به همراه دارد که قند خون بالاست اما بیمار هنوز دچار بیماری نشده است. سبک غلط زندگی، رژیم غذایی ناسالم، عدم تحرک و مصرف دخانیات از جمله دلایلی است که افزایش قند خون را به دنبال دارد و افراد در معرض خطر ابتلا به این نوع دیابت قرار می‌دهد.
خوب است بدانید که اغلب مبتلایان به پیش‌دیابت دچار مشکلات قلبی و عروقی می‌شوند و تخریب شدید کلیوی را تجربه می‌کنند که حتی از آن خبر هم ندارند. شما می‌توانید با در پیش گرفتن یک سبک زندگی سالم، ورزش کردن، آزمایش و چکاپ‌های دوره‌ای منظم، پزهیز از غذاهای چرب و شیرین، پیش‌دیابت را درمان کنید و از انواع آن کاملاً فاصله بگیرید.
دیابت شیرین یا قندی :
دیابت شیرین یا قندی زمانی رخ می‌دهد که سطح قند خون یا گلوکز برای یک بازه زمانی طولانی بالاتر از حد طبیعی یا نرمال باشد. بیمار پس از ابتلا به این بیماری علائم خاصی ندارد و احساس ناراحتی نمی‌کند، اما در همین دوره اندام‌ها در حال تخریب و آسیب دیدن هستند. درصورتی‌که دیابت شیرین سریعاً تشخیص داده نشود، بیمار در آینده دچار بیماری‌های قلبی عروقی، اعصاب، کلیه و چشم خواهد شد.
در اغلب موارد افراد مبتلا به دیابت شیرین سابقه وراثتی دارند. در این مبتلایان گلوکز بیش از آستانه تحمل کلیوی افزایش پیدا می‌کند و بدن قادر به جذب آن نیست. پس اگر فرد آزمایش قند خون بدهد در پاسخ آزمایش مشاهده قند در ادرار گزارش می‌شود. یکی از علائم این مبتلایان این است که دائماً احساس تشنگی و گرسنگی دارند و دفع ادرار در آن‌ها افزایش پیدا می‌کند.
دیابت در کودکان :
دیابت در کودکان دو نوع است؛ نوع یک و دو. احتمال ابتلای کودکان به نوع ۱ این بیماری بیشتر است.
دیابت نوع ۱ در کودکان
درحالی‌که احتمال ابتلا به دیابت نوع ۱ در هر سنی وجود دارد اما اوج آن در سنین ۵ تا ۶ سالگی و همچنین سنین ۱۱ تا ۱۳ سالگی است. اولین علامت دیابت نوع ۱ افزایش دفعات ادرار به‌ویژه در شب است. علائم کلیدی دیگری مانند تشنگی و خستگی زیاد، کاهش وزن و افزایش اشتها نیز از نشانه‌های دیابت نوع ۱ در کودکان است. شناختن علائم دیابت نوع ۱ و تشخیص زودهنگام این بیماری در کودکان مهم است چراکه در صورت عدم درمان، سطح بالای قند خون و کم‌آبی ناشی از آن خطرناک است و می‌تواند باعث عوارض جدی شود.
اگرچه درمان قطعی برای دیابت نوع ۱ وجود ندارد اما کودکان مبتلا به این بیماری در صورت کنترل قند خون می‌توانند زندگی نرمال داشته باشند. مدیریت این بیماری بر کنترل قند خون، مصرف داروهایی مانند انسولین به‌صورت تزریق روزانه و پیروی از یک رژیم غذایی سالم متمرکز است. نگه‌داشتن قند خون در محدوده طبیعی خطر عوارض بلندمدت را کاهش می‌دهد. علاوه بر یک رژیم غذایی سالم، حداقل ۳۰ دقیقه ورزش در روز به کودکان در مدیریت بیماری کمک کند.
دیابت نوع ۲ در کودکان
دیابت نوع ۲ یک زمانی دیابت بزرگ‌سالان نامیده می‌شد زیرا کودکان به‌ندرت به آن مبتلا می‌شدند اما در یک دهه گذشته با افزایش میزان چاقی در کودکان، تعداد فزاینده‌ای از کودکان به این بیماری مبتلا می‌شوند. مشکلات وزنی و سایر فاکتورهای خطرساز در کودکان شامل مبتلا بودن یکی از اعضای خانواده به دیابت و تولد از مادری که مبتلا به دیابت بارداری بوده از عوامل مستعد کننده کودکان به دیابت نوع ۲ است.
